Hoe lang halen verenigingen nog oud papier op?

Sinds jaar en dag verzorgen verenigingen vaak de inzameling van papier. Tegenwoordig nemen steeds meer gemeenten de inzameling zelf over. De ene gemeente bouwt langzaam de vergoeding voor de verenigingen af, de ander zoekt actief naar alternatieve tegenprestaties om de vergoeding in stand te houden. Wat zorgt voor deze verandering en hoe gaan gemeenten hiermee om?

Het is steeds minder interessant voor een vereniging om het papier in te zamelen. Daar zijn verschillende redenen voor: de marktprijzen staan onder druk en nemen de laatste jaren steeds verder af. Daarnaast hebben inwoners steeds meer kartonnen dozen – van bijvoorbeeld online bestellingen – en steeds minder kranten en tijdschriften. Waar het dus qua volume stijgt, gaat het gewicht omlaag.

Buiten de teruglopende opbrengst kampen de verenigingen zelf ook steeds meer met problemen. Vrijwilligers zijn steeds lastiger te krijgen en vaak alleen in de avond beschikbaar om oud papier op te halen. Als het papier los in dozen wordt opgehaald, is het fysiek zwaar werk. Dit leidt soms tot het stoppen van huis-aan-huis inzameling, waardoor alleen brengpunten overblijven. Deze zijn vaak maar beperkt open, waardoor de service voor de inwoners achteruit gaat. Desondanks klampen verenigingen zich vast aan de papierinzameling, want de vergoeding maakt meestal een substantieel onderdeel uit van de inkomsten van de vereniging.

Gevoelige kwestie voor gemeenten
Ook voor gemeenten is het steeds minder interessant om papier door verenigingen te laten inzamelen. Het is door de dalende marktprijs vaak goedkoper om de inzameling door een commercieel bedrijf te laten doen ten opzichte van de vaste vergoedingen die de gemeente aan verenigingen kwijt is. De gemeente kan het oud papier daarnaast effectiever inzamelen via verzamelcontainers in de wijk of minicontainers aan huis. De vuilniswagen kan dan een efficiëntere route rijden, zonder rekening te houden met bepaalde gebieden die bij een vereniging horen of tijdstippen waarop de vrijwilligers beschikbaar zijn.

Gemeenten vinden het over het algemeen wel belangrijk om inwoners te betrekken bij het gemeentebeleid. Daarnaast zijn er gemeenten waar verenigingen al sinds mensenheugenis oud papier ophaalden in de dorpen, voordat er überhaupt sprake was van een afvalbeleid. Deze traditie, alsmede dat de inkomsten voor verenigingen belangrijk zijn, maakt dat het een politiek beladen onderwerp is. Is de oud papierinzameling een verkapte subsidie voor verenigingen? Of is het belangrijk om de werkwijze in stand te houden?

Alternatieve werkzaamheden
Deze vraag maakt dat sommige gemeenten op zoek gaan naar alternatieve werkzaamheden voor verenigingen. Op die manier behoudt de vereniging inkomsten en blijven de inwoners betrokken. Denk hierbij aan het opruimen van zwerfafval, het ophalen van groente- en fruitafval in stadscentra, helpen op de milieustraat of het ‘adopteren’ van ondergrondse containers. Gemeenten die dit soort alternatieven onderzoeken doen er goed aan om de verenigingen op tijd te betrekken bij deze veranderingen en zo voor voldoende draagvlak te zorgen. Op die manier kunnen verenigingen hun voorkeuren aangeven en meedoen aan pilots om de alternatieve werkzaamheden uit te testen.

Of dit een goede oplossing is verschilt van gemeente tot gemeente. Het is vanzelfsprekend afhankelijk van de wijze waarop en hoelang er al in de gemeente samengewerkt wordt met verenigingen. Uiteindelijk moet de gemeente zelf de bepalen wat zwaarder weegt: het belang dat men hecht aan de samenwerking met verenigingen of de score ten aanzien van de bekende afvaldriehoek. Wordt het gewenste serviceniveau nog bereikt? Welke manier van inzamelen levert het meeste milieurendement? En: is de inzameling met verenigingen kostentechnisch nog in verhouding ten opzichte van de markt? Weet in ieder geval dat er meerdere gemeenten zijn die met dit probleem worstelen en maak gebruik van de ervaringen en expertise in de markt hoe hiermee om te gaan.



Afval is de moeite waard.