Nuancering nodig omtrent beeld vervuiling PMD

De landelijk groeiende vervuiling van ingezameld PMD was de afgelopen maanden regelmatig in het nieuws. Dat de vervuiling toeneemt klopt, maar de oorzaak van de stijging ligt genuanceerd. Een feitelijke onderbouwing van waar die vervuiling vandaan komt is belangrijk, omdat dit gevolgen heeft voor de uiteindelijke oplossingen die gemeenten zoeken voor de vervuiling in het PMD.

In 2018 onderzocht De AfvalSpiegel in het kader van een diepgaand LCKVA onderzoek meer dan 400 PMD-monsters vanuit verschillende gemeenten met verschillende inzamelsystematieken. Hieruit is aangetoond dat het inzamelmiddel de belangrijkste bepalende factor is voor de zuiverheid van het PMD. Kortweg gezegd is de transparante PMD-zak op dit punt het beste inzamelmiddel. Restafval, en zeker grotere stukken afval, kun je in tegenstelling tot in een container niet of nauwelijks kwijt in de zak. Het inzamelmiddel voor restafval en het toepassen van een lagere inzamelfrequentie voor restafval zijn hierin minder bepalende factoren. Hetzelfde geldt voor het wel of niet hanteren van een bepaalde vorm van tariefdifferentiatie. Sterker nog, gemeenten met diftar presteerden in het onderzoek zelfs iets beter.

Situatie verschilt per gemeente
Bovenstaande conclusie is niet een-op-een toepasbaar op iedere gemeente, want het gaat om gemiddelden. Er zijn gemeenten met een minicontainer voor PMD die beter presteren qua zuiverheid dan gemeenten met een zak als inzamelmiddel. Dit komt omdat er meerdere factoren bijdragen aan de kwaliteit van het afval. Allereerst moet je kijken naar de totale inzamelsystematiek en geschiedenis in een gemeente. Is de restafvalcontainer een PMD-container geworden na het invoeren van omgekeerd inzamelen? Dan associëren inwoners dit wellicht nog met restafval. Is er een intensieve communicatie omtrent PMD richting inwoners? Wordt er gehandhaafd, bijvoorbeeld door vervuilde (vaak zware) containers niet te legen? De invloed van deze laatste factoren is moeilijk te meten, maar wel aanwezig.

Vervuiling neemt toe
Afvalverwerker Attero waarschuwde vorig jaar dat veel gemeenten onder het nieuwe bronscheidingsmodel de vervuilingsnorm voor PMD (15%) zullen overschrijden. Over vijf jaar is die norm nog strenger, namelijk 10%. Ook in onze sorteeranalyses zien we een toename van de vervuiling van het PMD. Voor gemeenten zijn met name de zakken restafval in het PMD het grootste probleem. Het gaat dan bijvoorbeeld om etensresten (in verpakking en los), luiers en papier dat nat is geworden. De toegestane vervuilingsnorm van 15% waar Attero naar verwijst, betreft een gewichtspercentage. En een zak restafval weegt behoorlijk wat meer dan een verkeerd gescheiden spuitbus of tupperware bakje. PMD-vervuiling in de vorm van restafval kan dan een flinke kostenpost vormen.

Nuancering beeld vervuiling is nodig
De juiste oorzaken aanwijzen van de toegenomen vervuiling is erg belangrijk, vanwege de onderbouwing van de beleidskeuzes die gemeenten maken in de toekomst. Of vanwege de te volgen aanpak van toegenomen PMD-vervuiling. Omgekeerd inzamelen werkt in sommige situaties juist prima om de inwoners te stimuleren hun afval beter te scheiden. Het is jammer wanneer gemeenten hier bij voorbaat niet voor kiezen vanwege afzonderlijke situaties in andere gemeenten die niet representatief zijn. Of wanneer maatregelen teruggedraaid worden die juist hebben geleid tot een grote afname van de hoeveelheid restafval. Het is al met al een goede zaak om meer oog te hebben voor de kwaliteit van het PMD. Gemeenten kunnen dan als eerste naar het inzamelmiddel voor PMD kijken en deze daarna tegen het licht van de gehele inzamelsystematiek (en al dan niet ontbrekend flankerend beleid) houden.



Afval is de moeite waard.